Τι αλήθεια χρειάζεται ένας έφηβος από τους γονείς του;

«Μπορούν λίγο να με ακούσουν Βιργινία; Δεν είμαι πια παιδί, ξέρω τι μου γίνεται!»

Αυτά ήταν τα αγανακτισμένα λόγια ενός 16χρονου που μπήκε ορμητικά και θυμωμένα μες στο γραφείο μου… και που συνοψίζουν τις περισσότερες από τις ουσιαστικές ανάγκες που έχει ο έφηβος σήμερα.

Η εφηβεία είναι μια άγρια και άγαρμπη ηλικία στην οποία δεν τυχαίνει ξαφνικά να «προσγειωθεί» μια μέρα ο έφηβος.  Είναι μια εξελικτική διαδικασία και σημάδι οτι ο νέος αναπτύσσεται φυσιολογικά.  Οπότε, το πρώτο που πραγματικά χρειάζεται, είναι γονείς που έχουν διαβάσει και έχουν πληροφορηθεί για την βιολογική, συναισθηματική, κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη και έκρηξη αυτής της ηλικίας.  Το πρόβλημα είναι οτι τα παιδιά θέλουν ξαφνικά να φύγουν και να απομακρυνθούν από τους γονείς.  Εκείνοι είναι που χρειάζονται να είναι προετοιμασμένοι για μια φυσική εξέλιξη, όχι τα παιδιά.

Επίσης, ο έφηβος δεν θέλει τόσο να του μιλούν.  Αυτό που χρειάζεται και εκτιμά είναι να τον ακούν.  Οι περισσότεροι γονείς, στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν ένα ανοικτό διάλογο, καταλήγουν να ορίζουν ένα είδος συζήτησης «μονής κατεύθυνσης»: θέλουν να τους μιλάει ο έφηβος για να μπορούν οι ίδιοι να εκφέρουν γνώμη, να τον συμβουλεύουν, να τον κατευθύνουν και πολλοί διαβεβαιώνουν οτι μαντεύουν με ευκολία τι κουβαλάει μέσα του.  Τελικά, ο έφηβος παύει και μένει στη γνώριμη σιωπή του.  Το να είναι κανείς καλός ακροατής, είναι μια τέχνη που λίγοι ξέρουν καλά.  Δεν είναι ανάγκη πάντα ο γονιός να συμφωνεί με τον έφηβο, αλλά ανάγκη είναι να τον κάνει να αισθάνεται σημαντικός και άξιος προσοχής και σεβασμού, με το να τον ακούει και να είναι διαθέσιμος, χωρίς να κάνει άλλες δουλειές ταυτόχρονα .

Επιπλέον, η εφηβεία είναι μια ηλικία όπου ιδεατά ο έφηβος αρχίζει να ανεξαρτοποιείται συναισθηματικά από τους γονείς του.  Είναι αδύνατο να βρει τον εαυτό του χωρίς να δώσει τη μάχη του για ανεξαρτησία.  Όμως, αυτό δεν σημαίνει ούτε αποξένωση από τους γονείς, ούτε ασυδοσία.  Ο έφηβος χρειάζεται υγιή όρια που λειτουργούν α) ως ασπίδα προστασία από εξωτερικούς «καλοθελητές» και β) ως τοίχος όπου μπορούν να χτυπήσουν πάνω του και να βρουν το δικό τους «είναι».  Όταν δεν έχουν όρια, δεν έχουν ούτε με ποιόν να θυμώσουν, ούτε ποιόν να ανταγωνιστούν και συνεπώς δεν μπορούν να ανακαλύψουν μέχρι που μπορούν να φτάσουν με τη νέα τους ανεξαρτησία.

Ένα άλλο στοιχείο που χρειάζεται ο έφηβος είναι καθρέπτισμα.  Αυτή η ηλικία αρχίζει να τελειώνει όταν οι ενήλικες αρχίζουν συστηματικά να συμπεριφέρονται στον έφηβο ως ενήλικα.  Όσο υπάρχει ασάφεια και υποσυνείδητη επιθυμία από τους γονείς να κρατηθεί το παιδί πίσω ηλικιακά, τόσο αυτή η περίοδος παρατείνεται.  Οπότε, αυτό προϋποθέτει από το γονιό να «αφουγκράζεται» τον νέο, να βλέπει ποιες είναι οι ανάγκες του και τα καθήκοντά του και να του τα καθρεπτίζει.

Τέλος, αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο έφηβος να έχει ο γονιός του, είναι χιούμορ, υπομονή και γερό στομάχι!  Το πάθος, η ζωή, η ανυπομονησία, η ανασφάλεια είναι μια λάβα για τον έφηβο.  Και είναι μέσω του γονιού, μεταξύ άλλων, που αυτά θα πάρουν μορφή και θα τον καίνε περισσότερο ή λιγότερο στο μέλλον.

Βιργινία Μακρή